بررسی مؤلفه‌های سیاسی و اجتماعی تأثیرگذار بر امنیت مرزهای ایران (مطالعه موردی مرزهای شرقی)

Authors

  • طاهره میرساردو دانشیار جامعه شناسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران
  • معصومه برزگر دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران
Abstract:

چکیده درجه حساسیت امنیتی مرزهای ایران به ویژه مرزهای شرقی بیش از حد معمول در تمامی مرزهای دیگر است که این مسئله متأثر از مؤلفه‌های مختلفی است اما دو دسته از این عوامل دارای تأثیرگذاری بیشتری هستند یعنی مؤلفه‌های سیاسی و اجتماعی. هدف این مقاله عبارت است از بررسی مؤلفه‌های سیاسی و اجتماعی تأثیرگذار بر امنیت مرزهای ایران با تأکید ویژه بر مرزهای شرقی. سؤال اصلی مقاله این است که در حوزه امنیت و ناامنی مرزهای ایران به طور کلی و به ویژه مرزهای شرقی مؤلفه‌های سیاسی و اجتماعی چه نقشی دارند؟ نتایج این مقاله نشان می­دهد که کوشش برای ارتقای سطح امنیت مرزها یکی از مهم‌ترین چالش‌های کشور است؛ به طور کلی آنچه که به عنوان عوامل ناامنی مرزی شناخته می‌شوند عبارت­اند از: مسائل قومی، نژادی و مذهبی، هویتی، توسعه‌یافتگی مناطق مختلف، تغییرات جمعیتی اعم از مهاجرت به شهر و توسعه حاشیه‌نشینی، مهاجرت و تغییرات جمعیتی نخبگان و... است که در صورت ضعف و یا گسترش بی‌رویه، می­تواند امنیت مرزها را تحت تأثیر قرار دهد و کشور را با مشکلاتی فراوان مواجه سازند؛ انسجام هویتی و اجتماعی و تغییرات جمعیتی، از مؤلفه‌های اجتماعی قدرت مرزها محسوب می‌شود که مؤثرترین ابزار تأمین امنیت مرزها به شمار می­رود. این مقاله تلاش دارد تا با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه­ای پاسخی به پرسش اصلی مقاله بدهد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تدوین راهبردهای آمایش مناطق مرزی؛ مطالعه موردی مرزهای شرقی کشور

یکی از عرصه های نوین در مطالعات برنامه ریزی برای توسعه کشور، مناطق مرزی هستند. هر چند از گذشته تاکنون ابعاد گوناگون مسائل و مشکلات مربوط به این مناطق به طور پراکنده مورد مطالعه قرار گرفته است، اما آمایش مناطق مرزی با این عنوان، تاکنون نه تنها جایگاهش در نظام برنامه ریزی توسعه کشور تبیین نشده است، بلکه ابعاد و ویژگیهای آن نیز کمتر مورد توجه قرار گرفته است. مناطق مرزی کشور با مشکلات بسیاری نظیر خ...

full text

بررسی کیفری انواع جرائم گردشگران ورودی به ایران: مطالعه موردی قاچاق مواد مخدر از مرزهای شرقی

مناطق گردشگری از‌ دیرباز‌ هدف وقوع جریم و انواع خشونت بوده و بـررسی اثـرات منفی وقوع جرم‌ بر‌ اقتصاد مقاصد گردشگری و نـیز‌ تقاضا‌ برای‌ ورود‌ گردشگر اغلب‌ مورد توجه محققین قرار گرفته است. هدف اصلی این مقاله عبارت از بررسی کیفری انواع جرائم گردشگران ورودی به ایران با تأکید بر قاچاق مواد مخدر از مرزهای شرقی است. سؤال اصلی مقاله این است که انواع جرائم کیفری گردشگران ورودی به ایران با تأکید بر مرزه...

full text

تأثیر شکل هندسی مرز بر امنیت مرزهای غربی ایران

مرزهای بین‌المللی از زمان پیدایش تاکنون از موضوعات موردتوجه جغرافیای سیاسی بوده است. شکل و نوع مرزها از مواردی است که در امنیت ملی و نیز موضع‌گیری آفندی یا پدافندی کشورها اهمیت زیادی دارد. شکل هندسی مرز ازنظر محدب، مقعر و مستقیم بودن، یکی از ویژگی‌هایی است که طی دهه‌های اخیر توجه بیشتری به آن شده  و مطالعاتی روی آن صورت گرفته است و ما نیز برآنیم تا بررسی کنیم که شکل هندسی مرزها چه تأثیراتی بر ا...

full text

ارتباط نومادیسم و تکوین مرزهای سیاسی در ایران (مطالعه موردی: ایلات و عشایر ترکمن)

کشور ایران بنا به موقعیت جغرافیایی خاص خود به ویژه از سمت شمال و شمال شرقی محل ورود اقوام کوچ نشین بوده است. اغلب حکومت هایی که در ایران تشکیل شده وابسته به ایلات بوده است و تنها حکومتی که منشأ ایلی نداشته حکومت پهلوی است. از این رو ایلات نقش فوق العاده مهمّی در ثبات و عدم ثبات حکومت های مرکزی به عهده داشته اند. کوچ نشینان که اساس زندگی آنها مبتنی بر کوچ و کوچندگی است، گاه از چارچوب مرزهای کشور ...

full text

بررسی شاخص های امنیت پایدار و کنترل مطلوب مرزهای ج . ا . ا (مطالعه موردی مرزهای خراسان جنوبی)

مرز سیاسی به پدیده ای اطلاق می شود که منعکس کننده قلمرو حاکمیت یک دولت بوده و مطابق قواعد خاص در مقابل حرکت انسان، انتقال کالا و یا نشر افکار، مانع ایجاد کند و دارای کارکردهای متفاوتی از جمله جداکنندگی، یکپارچه سازی، کشمکش، ارتباط و....می باشد. مرزها، حلقه ارتباط ما با بیرون و کشورهای همسایه است. امنیت مناطق مرزی و لزوم ایجاد و حفظ آن یکی از مهمترین مسائل هر کشور است بدون تردید ، داشتن مرزهای ک...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 31  issue 1

pages  221- 247

publication date 2018-09-10

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023